Publicatiedatum: 19-07-2023
Op 4 juli heeft er een overlegvergadering plaatsgevonden van het Departementaal/ Decentraal georganiseerd overleg (DGO) van de SG van Financiën met de vier vakcentrales van het SCO (Samenwerkende centrales voor overheidspersoneel: NCF, FNV, CNV, CMHF).
In het overleg was de schijnzelfstandigheid het belangrijkste onderwerp voor de vakbonden.
Er zijn drie kenmerken aangemerkt voor een echt dienstverband. Een medewerker is in dienstverband als deze:
- Persoonlijke werk verricht.
- Een beloning ontvangt van de werkgever voor het gedane werk.
- Instructies over de wijze waarop het werk uitgevoerd dient te worden moet opvolgen.
Bij schijnzelfstandigheid doet een werkgever alsof de medewerker een opdracht uitvoert, maar eigenlijk is er sprake van een dienstverband. Hierdoor hoeft de werkgever geen loonbelasting en sociale lasten te betalen. Om schijnzelfstandigheid tegen te gaan is de wet DBA (deregulering beoordeling arbeidsrelaties) ingevoerd. De Belastingdienst moet deze wet handhaven.
Inmiddels heeft minister Koolmees de wet DBA bevroren. De wet is er nog wel, maar er wordt niet meer op gecontroleerd of beboet, tenzij mensen bewust de wet overtreden. Dit geldt tot 1 januari 2025.
Nu blijkt echter dat binnen het Ministerie van Financiën sprake is van schijnzelfstandigheid. Dit komt vooral voor bij UHT en ICT, maar ook de Douane. De vakbonden willen dat onmiddellijk gestopt wordt met het inhuren van schijnzelfstandigen door het Ministerie van Financiën en dat deze zzp-ers (zelfstandigen zonder personeel) een vast contract krijgen. De SG reageert dat hij een politieke opdracht heeft om het aantal schijnzelfstandigen te verminderen; zonder dat herstel toeslagen en ICT stilvalt. Dat kost tijd; want zonder zzp-ers kan aan deze politieke opdracht nu niet voldaan worden. De ambtelijke top – gesteund door de politiek – vindt dus de uitvoering van de werkzaamheden door schijnzelfstandigen bij de herstel toeslagen en ICT belangrijker dan dat zij zich zelf aan de wet DBA houden. De SG merkt nog op dat inspecteurs een zelfstandige bevoegdheid tot handhaving hebben en er geen politieke opdracht ligt om niet te handhaven bij toeslagen en Belastingdienst.
De vakbonden vinden dat een onwerkbare situatie ontstaat voor de medewerkers van de Belastingdienst, die deze wet moeten handhaven bij werkgevers die (bewust) de wet DBA overtreden. Zij worden in contacten met bedrijven en burgers aangesproken op het feit dat de Belastingdienst zich als toezichthoudende organisatie zelf niet aan de wet houdt. Dit gaat verder dan alleen het toezicht op mogelijke zelfstandigheid, maar komt voor bij alle vormen van toezicht. Hierdoor ontstaan gevoelens van onveiligheid en een gebrek aan motivatie bij medewerkers. De Rekenkamer maakt zich in haar onderzoek van mei 2023 hierover ook grote zorgen.
De SG vindt dat de organisatie zelf het gesprek met de medewerkers hierover moet voeren. Daarom zou het goed zijn indien dit signaal door medewerkers ook aan de teamleiders wordt afgegeven in bijvoorbeeld het werkoverleg of als je in de eigen vaktechniek bespreekt wat het voor jouw werk betekent als je eigen organisatie zich niet aan de wet houdt. Daarnaast stellen de vakbonden een emailadres open voor het verzamelen van jullie ervaringen, over dat het Ministerie zich als werkgever en via de Belastingdienst zich als toezichthoudende organisatie zelf niet aan de wet houdt. Je kan je ervaring sturen naar scofinancien@caop.nl. We zullen jullie ervaringen anoniem delen met de SG.
